Dachy okiem architekta

Artemio

W naturze zachwyca mnie płynność linii, wrażenie przytulności, jakie stwarzają obłe, kuliste kształty tworzone przez przyrodę.

Z tego powodu w swoich projektach unikam kanciastych i ostrych form, na ile to możliwe. Staram się eliminować zwłaszcza kąty ostre, jako te najbardziej „kłujące” przestrzeń.

Nie każdy dekarz da sobie radę
W przypadku dachu giętkość linii najłatwiej jest uzyskać przy kształtowaniu okapów. Same płaszczyzny połaci pozostają wówczas płaskie – taki dach stosunkowo łatwo wykonstruować i pokryć, choć i tak nie każdy wykonawca radzi sobie z wykończeniem deski okapowej i wykonaniem odwodnienia takiej połaci.


Ariadna

Z mojego doświadczenia wynika, że niestety wielu fachowców przekonanych o swoich wysokich umiejętnościach w konfrontacji z wymogami stawianymi przez wijące się okapy wykazuje zbyt mało precyzji i cierpliwości. I właśnie dlatego ci, którzy sobie z takimi wyzwaniami dobrze radzą, są na wagę złota.

Łukowaty okap z brzydką, niechlujnie wykonaną obróbką zraża inwestorów do takich rozwiązań, wygląda nieciekawie i zniechęca, zwłaszcza gdy wykonawca narzeka, że to wina niewykonalnego projektu lub niewłaściwych materiałów...

Dach bez płaszczyzn
Kolejny stopień trudności w konstrukcji i wykonawstwie to dach o połaciach nie będących płaszczyznami.


Armando

Moja pierwsza nieśmiała próba miała miejsce w projekcie rezydencji Flamenco, gdzie „przemyciłam” jedno takie miejsce, w którym dach unosi się delikatną krzywizną, aby w ścianie pod okapem zmieściło się wyjście na taras.

Po kilku latach powstał projekt Floro, gdzie już żadna z połaci dachu nie jest płaszczyzną. Realizacja projektu jest w toku, a ja czekam w napięciu na efekty.

Współczesna, bardzo powszechna moda na minimalizm i „betonizm” sprawia, że wszystko, co w architekturze wykracza poza owe przyjęte normy estetyczne, jest piętnowane jako kicz i brak smaku. Za dobry gust jest natomiast uważane to, co proste, kanciaste, surowe, a ponadto tanie w budowie i łatwe w wykonaniu.


Amadeo

Jako architekt staram się nie ulegać tej modzie w nadziei, że są gdzieś odważni inwestorzy z fantazją i wykonawcy z wysokimi kwalifikacjami, którzy mają na tyle pewności siebie, aby odciąć się od wszechobecnej mody na bezpieczną nijakość i od krytycznych uwag „znawców tematu” czy „życzliwej teściowej”. Katalogi wypełnione są po brzegi projektami gotowymi, które różnią się między sobą jedynie ilością lukarn albo kształtem kolumienek przed wejściem – setki takich projektów czekają na nabywcę i na realizację.

Najbardziej popularne są proste, dwuspadowe dachy, choć moim zdaniem jest to wynikiem popytu na wszystko, co łatwe, tanie i szybkie w realizacji.

Pozostaje mieć nadzieję, że od czasu do czasu ktoś zechce jednak wyłamać się z tego powszechnego trendu i zwróci się ku bardziej fantazyjnym rozwiązaniom, bliższym naturze.


Amaya

Funkcjonalność kontra estetyka
Z punktu widzenia inwestora poddasze ma spełnić określone funkcje i zmieścić konkretną ilość pomieszczeń o pewnej powierzchni. Oczekiwania te oczywiście wpływają na konkretny układ połaci dachu. Ale działa to dwukierunkowo, ponieważ czasem to kształt dachu wpływa na to, jakie będą pomieszczenia poddasza. Rozczłonkowanie dachowej bryły pozwala w pewien sposób pogodzić dążenie do zmieszczenia zaplanowanych funkcji przy zminimalizowaniu kubatury do ogrzewania. We wszystkich niskich rejonach, czyli pod skosami dobrze jest zaprojektować wszelkiego rodzaju schowki, szafki, półki – każda przestrzeń może być wykorzystana.

Przestrzeń poddasza można też powiększyć optycznie. Jest na to dużo sposobów. Przede wszystkim jest to kolor: jasny, odbijający i wzmacniający światło. Pomagają też duże płaszczyzny lustrzane – nie mam tu na myśli luster w grubych ramach, lecz płaskie, dopasowane do wnętrza tafle, umieszczane tak, by odbite światło wpadające przez okno kierować w ciemniejsze rejony pomieszczenia.


Arcadio

Czasem dobre wrażenie robi rozpięcie folii sufitowej lub umieszczenie zwierciadlanej tafli wprost na suficie – to pomaga zniwelować wrażenie zbyt niskiego pomieszczenia.

Dużo daje także umieszczenie świetlika w jakimś strategicznym miejscu, stosowanie lukarn z oknami lub dużych świetlików czy okien połaciowych. Coraz popularniejsze są także świetliki rurowe, wprowadzające światło za pomocą giętkiej rury w najbardziej karkołomnych poddaszowych warunkach.

Dachy jak ludzie
Dwuspadowe połacie spotykane na każdym niemal kroku przestały być atrakcyjne. Ogromny odsetek współczesnych obiektów mieszkalnych niewiele się od siebie różni, domy są zwykle kształtowane na rzucie prostokąta, kryte jak najprościej, nie przyciągają uwagi, nie zaciekawiają, nie wzbudzają żadnych emocji. A powinny być jak ludzie, którzy je budują – każdy człowiek ma inne cechy i poglądy, inaczej się ubiera, inne lubi kolory.

Fantazyjne i nietypowe dachy wymagają od architekta wyobraźni przestrzennej i doświadczenia w ocenie możliwości konstrukcyjnych i wykonawczych. Niezbędna jest do tego także kreatywność konstruktora, a na koniec – wysokie kwalifikacje i doświadczenie wykonawców.

Nie bez znaczenia jest także nastawienie inwestora. Nie każdy ma odwagę podkreślać swoją indywidualność poprzez dom, w którym mieszka czy obiekt, do którego zaprasza na wypoczynek lub posiłek...

Przy dobrze narysowanej i opisanej konstrukcji nie jest problemem wykonanie najbardziej skomplikowanej więźby dachowej. Kłopoty pojawić się mogą przy wykończeniach obróbką blacharską, wykonaniu rynny krytej deską okapową czy też układaniu samej dachówki albo łupkowych kamieni w dzikim kryciu.


Floro

Z tego powodu, aby nie narażać się na straty finansowe lub na niezadowolenie z efektów pracy, należy wybranego wykonawcę poprosić o pokazanie wcześniejszych realizacji, nie ufając zapewnieniom słownym. Wskazane jest także uzyskanie opinii od poprzednich inwestorów lub architekta.

Za oryginalność projektu i fachowość wykonania niestety trzeba zapłacić nieco więcej, niż normalnie, jednak w zamian otrzymuje się satysfakcję i poczucie indywidualności na wiele lat, co podnosi komfort życia i mieszkania.

Dachy z pracowni Villanette
Dach zaprojektowany w pracowni Villanette dla budynku Armando, oprócz nietypowej, płynnej formy okapów charakteryzuje się lukarnami o opływowych kształtach. Ich zarys został dopasowany do wielkości pomieszczeń poddasza i potrzeb doświetlenia.


Oriol

Na takich lukarnach dachówka czasami jest tylko ozdobą, a szczelność pokrycia zapewnia kilka warstw papy. Dla tego projektu najbardziej charakterystyczny jest jednak fragment dachu nad salonem, gdzie przeszklenie salonu unosi się ponad poziom antresoli i łączy z lukarną, stanowiąc oryginalnie ukształtowaną całość.

Górna część tego przeszklenia została uniesiona na tyle wysoko, aby osoby przebywające na antresoli mogły mieć kontakt wzrokowy z ogrodem i aby światło słoneczne docierało do górnej kondygnacji oraz schodów wewnętrznych.

Projekt Amadeo 2 także wyposażony jest w interesujący dach. Jego oryginalność polega na zastosowaniu rozległych, fantazyjnie ukształtowanych zadaszeń zewnętrznych tarasów. Nadaje to budynkowi niepowtarzalną architekturę, tak jak w poprzednim przypadku wpisującą się w naturalne otoczenie przyrody. Kompozycja płynnie kształtowanych okapów z podtrzymującymi je murkami i słupkami stanowi tutaj cechę charakterystyczną budynku.


Carmen

Ciekawostką jest też ogromny świetlik wznoszący się łukowato nad kalenicą dachu. Umożliwia on docieranie promieni słońca do antresoli, na schody wewnętrzne i pośrednio do serca budynku – na pogranicze salonu i holu głównego, wydobywając rzeźbiarskie ich ukształtowanie. Motyw dużego świetlika zwieńczającego dach stosuję dosyć często.

Ciekawy jest też dach na budynku Ariadna oraz Arcadio – swobodny, a jednocześnie klasyczny, przy czym Arcadio posiada bardzo atrakcyjny, ogromny tubowy świetlik.


Flamenco

Fantazyjny dach można zobaczyć także na projektach Artemio czy Amaya. Tego typu dachy najładniej prezentują się jako kryte łupkiem lub dachówką karpiówką, ponieważ karpiówka ma mały format i ładnie się układa na łukach, generując małą ilość cięć i odpadów.

Dla każdego dachu kluczowe jest zagadnienie estetycznego wykończenia okapów i podbitek.

Piękna, płynna linia deski okapów podkreślających dach to wizytówka budynku. Efekt końcowy świadczy o umiejętnościach projektowych architekta, odwadze inwestora i – szczególnie – o umiejętnościach dekarza.


mgr inż. arch. Dagmara Obłuska
Architekci Villanette
www.villanette.pl

Wszystkie zdjęcia zamieszczone w artykule są projektami pracowni Villanette